ห้องครัว บ้านทรงไทย
บ้านทรงไทย เฮือนนางเอื้อยมีลักษณะเด่นอีกอย่างตรงมี “เสวียน” หรือ “แกระ” มันคือยุ้งข้าวขนาดเล็กที่เชื่อมติดกับตัวพะระเบียงหรือเกย ทำด้วยไม้ไผ่สาน จั่วตีไม้ทำเป็นจั่วพระอาทิตย์ มีรัศมีด้านละ 5 แฉก มีรางน้ำไม้รองรับน้ำฝนระหว่างหลังคาทั้งสองด้าน ห้องนี้เดิมไม่มีหน้าต่างเป็นห้องปิดทึบ แต่ผมจะใช้พื้นที่ตำแหน่งนี้ทำห้องครัว ผมทำจั่วพระอาทิตย์เหมือนเฮือนนางเอื้อยแต่เพิ่มรัศมีขึ้นเป็น 7 แฉก วัสดุทำฝาผมใช้ไม้ฝาของ SCG ตีตามแนวนอนสามแผ่นและใช้ไม้ไผ่อัดเป็นผนังด้านข้าง ด้านทิศใต้เจาะหน้าต่างทำบานกระทุ้ง ส่วนด้านทิศตะวันออกผมใช้หน้าต่างไม้สักเก่าที่ซื้อมือสองมาติดไว้เพื่อระบายอากาศ รางน้ำฝนผมใช้รางน้ำฝนสังกะสี หลังจากทดสอบผ่านฝนระดับพายุมาหลายครั้งยังไม่รั่วแต่อย่างใด
แบ่งห้องภายในเรือน
ผมแบ่งเรือนสามห้องออกเป็นห้องนอนสองห้อง เรือนโล่ง 1 ห้อง ใต้ไม้หน้า 3 ทำเคร่าลูกตั้งแล้วใช้ไม้เทียมสามแผ่นตีเป็นแนวนอนด้านล่าง ส่วนฝาภายในทั้งหมดผมใช้ไม้ไผ่อัด (เสื่อลำแพน) ขนาด 4 มม. ซึ่งลำแพนอัดนี้จะหนาเหมือนไม้อัด อาบน้ำยากันมอดมาแล้ว ราคาพอ ๆ กับไม้อัดครับ ผมไปได้มาจากร้านจำหน่ายวัสดุก่อสร้างแถว อ.ปากช่อง ผมวานผู้ใหญ่บ้านที่รู้จักกันแกมีรถปิกอัพไปบรรทุกมา ซื้อมาทั้งหมด 25 แผ่น ขนาด 1.2 x 2.4 เมตร ราคาแผ่นละ 340 บาท เมื่อรวมค่าน้ำมันรถไปเอามาก็เฉลี่ยอยู่แผ่นละสี่ร้อยกว่าบาท
ห้องน้ำทำต่อยื่นออกไปตรงเรือนห้องที่ 3 ออกไปนอกตัวเรือนในลักษณะปูนเปลือย (คือไม่รู้จะทาสีอะไรดี) ผนังภายในห้องน้ำผมฉาบเรียบขัดมันเอาไว้ ส่วนผนังภายนอกฉาบเรียบธรรมดารอให้มันแห้งสนิทก็จะทาสีน้ำตาลให้มันดูเป็นไม้หน่อย (จริง ๆ แล้วรอเงิน 555)
ห้องน้ำซ่อนอยู่หลังเรือนตรงห้องทางทิศใต้
อ่านถึงตรงนี้ หลายท่านคงคิดว่า ผมกังวลเรื่องปลวกบ้างไหม ตอบว่าก็มีบ้างครับ แต่บ้านป้าและบ้านยายของแฟนนั้น จนป่านนี้ ยังไม่มีปลวกขึ้นบ้านเลยทั้งที่ปลูกมากว่าห้าสิบปีแล้ว ตัวเรือนเก่าทำจากไม้ตาล ซึ่งคิดว่าปลวกไม่ชอบเลยรอดมาได้ เรือนผมเองนั้นก็ไม้เต็งและไม้เนื้อแข็งแต่ด้วยความไม่ประมาท ผมจึงทาน้ำยากันปลวกกับไม้ทุกชิ้น ฝาเรือนทุกกระแบะ ลำแพนทุกแผ่น (ทั้งสองด้าน) ด้วย Wood Preservative อย่างเชลไดร้ท์ CL ซึ่งยกแกลลอนขนาด 15 ลิตรมาเลย 3 แกลลอน (คุ้มกว่าซื้อกระป๋องเล็ก ๆ) ซึ่งเป็นสีใส (แต่กลิ่นก็แรงอยู่) เมื่อแห้งแล้ว ก่อนเอาไปใช้งานก็ทาสีย้อมไม้ Wood Stain ของ TOA อีกรอบ เมื่อติดตั้งเรียบร้อยก็ทา Wood Stain ตามไปอีกหนึ่งรอบ (รวมแล้วภายในบ้าน 2 รอบ ภายนอกบ้าน 3 รอบ) ก็หวังว่า คุณปลวกจะไม่ชอบ อิอิ
ทาเชลไดร้ท์ CL ทุกแผ่น
เมื่อทุกอย่างเสร็จสิ้น กระดานปูเรียบร้อย ลุงแกก็จ้างช่างขัดและทำสีพื้นกระดานมาอีกทีมหนึ่ง (ลุงช่างจ่ายเงินเองเช่นเคย) แกบอกว่าจะได้เนียน ๆ ตอนแรกผมตั้งใจวางตงที่ระยะ 50 cm แต่พอมาดูความหนาของไม้ที่ไสปรับแล้วยังหนา 1.6-1.8 นิ้ว ลุงแกเลยวางตงที่ 1 เมตรเลย บ้านผมก็เดินไม่ยวบครับ แข็งแรงมาก ยกเว้นตรงห้องที่ไม้กระดานที่ขาดไป ผมหาซื้อขนาดเท่าเดิมไม่ได้ที่ไปซื้อมาใหม่ 6 แผ่นนั้นหนาไม่ถึงนิ้ว ตรงห้องนั้นจึงต้องเสริมตงเพิ่มขึ้นที่ระยะ 50 cm เพื่อความแข็งแรง
กลอนหน้าต่าง
ช่างขัดกระดานจนหมดเสี้ยนแล้วลงเบเยอร์ชิลเลอร์หมดไปสองแกลลอน แล้วจึงตามด้วยเบเยอร์ Deck Stain อีก 3 รอบ (ทาวันละ 1 รอบ) ซึ่งอีเบเยอร์นี่ 1 แกลลอนมันทาได้ตก 60 ตารางเมตร (ข้างกระป๋องบอกว่าราว ๆ 70-80 ตารางเมตร) ถ้า TOA นี่ไม่ถึง แกลลอนนึงทาได้ตก 40 ตารางเมตรตามที่ข้างกระป๋องมันบอกเลย ดีที่ตอนซื้อ TOA มันลดราคา 555 หมดค่าสีไปทั้งหมดประมาณ 16,000 บาท
ตรงพะระเบียง หรือเกยนั้น ผมทำประตูบานเฟี้ยมช่องละ 6 บานติดเอาไว้ รวมแล้วสามช่อง 18 บาน (แต่เฮือนนางเอื้อยไม่มีประตู ปล่อยโล่ง) เอาไว้กันฝนสาดเข้าบ้าน สั่งทำจากช่างท้องถิ่นในราคาบานละ 700 บาท โดยใช้ไม้เก่าเป็นวัสดุ ทำมาแต่โครงแล้วเอาไม้ไผ่อัดกรุด้านใน ไม่ได้ใส่รางเฟี้ยมครับเพราะไม่ค่อยได้เปิด จะเปิดแค่ตรงช่องครัวเท่านั้น ตรงช่องโล่ง ๆ ที่ครัวทั้งสองด้าน และบานประตูเฟี้ยมตรงเกยนั้น ผมติดผ้าใบชักรอกสีน้ำตาลเพื่อป้องกันฝนและแสงแดด ก็จากรถที่เร่ขายผ้าใบนี่แหละครับ เขาขับผ่านแถวบ้านพอดี รวมแล้วค่าผ้าใบทั้งหมดหกพันบาท
ปกติถ้าฝนตกจะเอาผ้าใบลงแบบนี้
หน้าต่างดิบ ๆ ยังไม่ได้อุดขัดอะไรเลย
หลายท่านคงสงสัยว่า แล้วชานแดดกับบันไดของผม มันไม่ตากแดดตากฝนหรือ คำตอบคือ “ตากครับ” ใน 1 วัน ชานแดดและบันไดของผมจะตากแดดอยู่ราว 6-7 ชั่วโมง ประมาณบ่ายสามโมง ชานแดดจะร่มทั้งหมด สีย้อมพื้นไม้เบเยอร์ Deck Stain ที่ลงไปทั้งหมด 3 รอบนั้น เอาไม่อยู่ครับบอกเลย บ้านปลูกเสร็จมาเกือบสองเดือนแล้ว บริเวณพื้นที่โดนแดดจัดเริ่มซีดลงไปเป็นบางส่วน ไม้มีการขยายตัวบ้างแต่ตรงจุดนี้ผมไม่กังวลอะไรครับ ถ้าไม้ชานแดดมันอยู่ได้ถึง 10-15 ปี อายุขัยที่เหลืออยู่ของผมก็คงจะมีโอกาสซ่อมพื้นตรงนี้ไม่เกิน 2 ครั้งเท่านั้น (ที่เหลือใครรับเรือนนี้ต่อไปก็ซ่อมกันเองล่ะกัน อิอิ) ในระหว่างรอมันพัง ผมก็จะทยอยซื้อไม้กระดานยาว 8 ศอกเก็บไว้ปีละสองสามแผ่น ระยะเวลาสิบกว่าปีก็คงจะได้ไม้กระดานเก็บไว้ 24 แผ่นพอซ่อมชานแดดพอดี 555
ไม้กระดานที่ปูชานแดด ผมเว้นระยะห่างของร่องกระดานไว้ที่ราว 0.5 ซม. เพื่อให้น้ำฝนไหลลงใต้ถุนบ้านได้เร็วขึ้นแบบเรือนโคราชดั้งเดิม
ชานแดดตอนบ่ายสามโมง
พื้นไม้ชานแดดหลังจากผ่านฝนผ่านแดดมาสองเดือน เบเยอร์ก็เอาไม่อยู่ต้องยอมแพ้แดดเมืองไทย
ใต้ถุนบ้านเทปูนสูง 10 cm เนื่องจากตรงนี้ถ้าฝนตกหนักน้ำจะระบายไม่ทันมักจะท่วมขังเสมอ
สไตล์การตกแต่งบ้าน บอกเลยว่า เฮือนนี้ไม่ต้องแต่งอะไรเลยครับ หน้าต่างอยู่สูงจากพื้นกระดานแค่ 50 cm ฝาด้านในเป็นช่องลูกฟักโชว์ฝาด้านใน ไม่มีเตียง กิจกรรมทุกอย่างในบ้านนี้ออกแบบมานั่งกับพื้นเรือนทั้งหมดครับ เฮือนผมจึงไม่มีเตียง ไม่มีเก้าอี้ มีโต๊ะลักษณะโต๊ะญี่ปุ่นไว้นั่งทำงานเท่านั้น ระบบไฟฟ้าหลอดไฟใช้หลอด LED ขนาด 5W ยกเว้นดวงใต้ถุนบ้านจะใหญ่หน่อยคือ 12 W รวมทั้งหลังมีหลอดไฟอยู่ 13 ดวง บ้านผมเย็นสบายตลอดวัน เปิดหน้าต่างเอาไว้ก็มีลมพัดผ่านเข้ามาตลอด ผมนั่งทำงานบนบ้านได้ทั้งวันโดยไม่ต้องเปิดพัดลม หากวันใดร้อนจัด ๆ หรือลมไม่ค่อยพัดก็ลงมานอนแคร่ใต้ถุนบ้าน และบ้านผมไม่ตีฝ้าครับ
ในอนาคตข้างหน้าอีกประมาณ 4-5 ปี ผมมีโครงการจะเปลี่ยนหลังคาเมทัลชีตเป็นหลังคาแป้นมุงไม้ครับ ช่วงนี้ก็สะสมแป้นเกล็ดไปเรื่อย ๆ ตามกำลังทรัพย์ก่อนครับ
ผมนั่งทำงานตรงนี้ได้ทั้งวัน
ถ้าร้อนก็ลงมาใต้ถุน
เบ็ดเสร็จแล้ว บ้านผมใช้เวลาปรุงเฮือนราว 50 วัน งบประมาณทั้งสิ้นราว 7 แสนบาท จากแรงบันดาลใจของเฮือนนางเอื้อยและเฮือนนางสาหร่าย ผมเขียนแบบเอง (ในความควบคุมของคุณเพื่อนสถาปนิกและวิศวกร) คุมงานเอง ซื้อวัสดุเอง เหนื่อยมาก ๆ ครับ แต่ผมโชคดีที่ได้ช่างดี ลุงใช้ไม้ได้คุ้มค่ามาก โดยเฉพาะไม้กระดาน แกคำนวณทุกแผ่นว่าแผ่นนี้ต้องตัดตรงไหน เอาไปต่อตรงไหนได้ถึงจะคุ้มค่าที่สุด ตัดทิ้งน้อยมาก ส่วนที่ตัดทิ้งผมเอาไปทำม้ารองนั่ง ม้ารองตีน ม้ารองโอ่ง ชานพักเอาไว้ล้างเท้าตรงบันได ผมได้ทักษะการทำงานไม้มาบ้างนิดหน่อยจากลุง ๆ เหล่านี้ เหนื่อยแต่ก็สนุกมากครับ
เศษไม้เหลือ ๆ ผมเอามาทำของใช้ในบ้านหมด ทำเองครับ
เฮือนหลังนี้ อาจจะไม่ได้สร้างตามรูปแบบเฮือนโคราชดั้งเดิม 100% แต่ผมก็พยายามให้เฮือนคงความเป็นเฮือนโคราชไว้ให้มากที่สุด หวังว่าคงจะเป็นประโยชน์สำหรับคนรักบ้านไม้ครับ และอยากให้คนที่อยากได้บ้านไม้ได้ใช้เป็นแนวทางในการสร้างเรือนในฝันของตัวเอง โดยที่ไม่ใช่เรื่องที่ไกลเกินเอื้อมอีกต่อไป เพียงแต่เราต้องเข้าใจมันให้มากที่สุดครับ หาข้อมูลให้มาก ๆ คุณสามารถทำได้ทุกคน อีกอย่างบ้านไม้ทำให้เย็นได้โดยไม่ต้องอาศัยเครื่องปรับอากาศ ลองศึกษาระบบการปลูกบ้านที่บรรพบุรุษของเราคิดค้นทดลองกันมานำมาปรับใช้กับบ้านของเราให้เหมาะสมครับ ลองดูเด้อ
ขอขอบคุณเอกสารอ้างอิง ถ้าไม่มีข้อมูลด้านล่างเหล่านี้ ผมคงสร้างเฮือนหลังนี้ไม่สำเร็จครับ
บทความ สถานภาพการดำรงอยู่ของเรือนโคราชในปัจจุบัน โดย การุณย์ ศุภมิตรโยธิน และวารุณี หวัง
https://mekongjournal.kku.ac.th/Vol11/Issue01/06.pdf
พิพิธภัณฑ์เรือนโคราช มหาวิทยาลัยราชภัฎนครราชสีมา
http://www.koratmuseum.com/bankorat.html
บทความ สถาปัตยกรรมพื้นบ้านอีสาน โดยคุณ feng_shui
http://oknation.nationtv.tv/blog/buzz/2011/10/10/entry-2
ข้อมูลหมู่บ้านอีสาน ไร่จิมทอมป์สัน
http://www.jimthompsonfarm.com/JIMTHOMPSON_FARM/ACTIVITY_ISAN.html
บันไดอีสาน จะลงจากเรือนต้องถอยหลังลง
ขอขอบคุณข้อมูลและรูปจากคุณ Apple Devil สมาชิกจากเว็บไซต์ pantip.com
อ่านหน้า 1
ต้องการซื้อ-เช่า !!!คอนโดมือสอง บ้านเดี่ยว ทาวน์เฮ้าส์ ที่ดินทั่วไทยมากกว่า 300,000 รายการคลิ๊กที่นี่
ลงประกาศขาย-ให้เช่า ฟรี !!! คอนโดมือสอง บ้านเดี่ยว ทาวน์เฮ้าส์ ที่ดินกับ Dot Property ขายง่าย ขายไว ไม่มีค่าใช้จ่ายลงประกาศเลย